Pakt het zikavirus een hersentumor aan?

Sinds 2017 lees je steeds vaker berichten over onderzoeken waaruit zou blijken dat het Zikavirus een hersentumor zou kunnen genezen. Wat is daarvan waar en wat is de stand van zaken op dat gebied is een vraag die ons regelmatig gesteld wordt, zeker ook na ons artikel "Onderzoek genenzing hersentumor door virus en immuunsysteem" van vorige maand. Feit is dat onderzoekers het Zikavirus al bij muizen hebben ingezet als mogelijk medicijn tegen hersenkanker.

Het Zikavrius

Het Zikavirus werd bij een groot publiek vooral bekend in 2016. Een internationale noodsituatie. Zo bestempelde de WHO begin februari 2016 de uitbraak van het zikavirus. Zwangere vrouwen konden maar beter even niet op vakantie gaan naar Brazilië, alwaar toen de epidemie volop gaande was. Als deze aanstaande moeders namelijk besmet raakten met het virus, liep hun ongeboren kind kans op het ontwikkelen van de hersenafwijking microcefalie.

Onderzoekers van de Washington University School of Medicine en de University of California San Diego School hebben, raar maar waar, juist dit virus nu gebruikt om een glioblastoom, de meest voorkomende en meest kwaadaardigste primaire hersentumor, te behandelen.

Glioblastomen

De groei en ontwikkeling van glioblastomen wordt op gang gebracht en in stand gehouden door stamcellen die zich snel vermenigvuldigen en veranderen in nieuwe tumorcellen. Deze stamcellen zijn moeilijk te vernietigen met behulp van chemotherapie of bestraling. Een tumor kan dan wel operatief worden verwijderd, de kans is aanwezig dat hij terugkomt doordat de stamcellen de aanmaak van nieuwe tumorcellen in stand houden.

Van het Zikavirus is bekend dat het zogenoemde voorlopercellen kan aanvallen en vernietigen. Deze cellen kunnen, net als stamcellen, tot een aantal specifieke cellen uitgroeien. De onderzoekers vroegen zich daarom af of het virus ook kan worden ingezet voor de stamcellen van een glioblastoom.

Afzwakken

Ze haalden een stukje van de tumor uit het lichaam van kankerpatiënten en infecteerden ze met een stam van het Zikavirus. Deze stam verspreidde zich door de tumor en viel de stamcellen aan. Ook injecteerden de onderzoekers het virus in het brein van muizen met een glioblastoom. Twee weken later waren de tumoren van deze dieren kleiner dan van de muizen die een placebo kregen toegediend, zo claimen de wetenschappers.

Maar brengt een behandeling met het zikavirus niet juist meer risico’s met zich mee? De onderzoekers geven aan dat het zikavirus niet veel effect heeft op volwassen hersencellen, in tegenstelling tot de hersenen van een ongeboren kind. Toch hebben ze twee mutaties bij het virus aangebracht die het wat afzwakken. Het verzwakte virus bleek nog steeds de stamcellen aan te kunnen vallen.

Zikavirus een doorbraak in hersentumor onderzoek?

Is het Zikavirus bij de zoektocht naar genezing van hersentumoren een echte doorbraak, zoals sommige media melden? Neuro-oncoloog Martin van den Bent van het Erasmus MC in Rotterdam gaf vorig jaar al in de media aan niet gecharmeerd te zijn van bovenstaande studie. “Er komen constant dit soort veelbelovende bijdragen uit laboratoria die doorgaans uiteindelijk niet resulteren in effectieve behandelingen” liet hij weten. “Dit gaat verder over glioblastoom-modellen in muizen, ver weg van mensen. En heel veel dingen werken in muizen, maar blijken helaas niet te werken in mensen.”

Marjolein van Egmond van de afdeling Moleculaire Celbiologie en Immunologie aan het VUmc benadrukte dat het afwachten is of dit ook bij mensen gaat werken. “Maar het is zeker een interessante benadering en de moeite van het proberen waard”, zei Van Egmond. “De huidige behandelingen hebben namelijk een heel beperkt (langdurig) effect en geven ook veel bijwerkingen.”

Ook Klaske Hofstee, voorzitter van Stichting STOPhersentumoren bevestigt deze uitspraken. We krijgen bij Stichting STOPhersentumoren.nl altijd heel veel reacties en vragen per mail en in onze lotgenoten groepen na dit soort publicaties. Het is fijn dat men dit soort zaken onderzoekt maar helaas blijkt vaak dat onderzoek van medicinale toepassingen buiten de mens nauwelijks representatief zijn voor wat er in de mens zal moeten plaatsvinden. De oplossing moet worden gezocht in hoe het medicijn goed in de tumor van de menselijke patiënt aan komt en dan vervolgens in een dusdanige hoeveelheid om effectief te zijn maar ook weer niet teveel schade aan de hersenen van de patiënt teweeg brengt. Dit soort zaken hebben nog veel tijd en geld nodig om verder onderzocht te worden.

Wil je verder onderzoek naar de genezing voor hersentumoren steunen dan kan dat via de speciale bestemmingsfonds hersentumoronderzoek van bovenstaande Professor Martin van den Bent. Of steun de hersentumor onderzoek teams via het Erasmus MC bestemmingsfonds of het VUmc bestemmingsfonds . Deze fondsen staan onder toezicht van Stichting STOPhersentumoren.nl die daarmee ook garandeert dat echt 100% van uw gift naar het door u gekozen hersentumor onderzoek gaat.

Doneer 100% voor hersentumor onderzoek