Omgaan met geheugenproblemen
Zolang er nog geen ‘geheugen-pil’ bestaat, kunnen geheugen regels of geheugentraining van nut zijn om efficiënter gebruik te maken van (resterende) geheugencapaciteiten. Leren om efficiëntere methoden te gebruiken vergt echter wel tijd en inspanning.
Hieronder volgen de stappen die u daarvoor kunt doorlopen.
- Acceptatie
- Hulpmiddelen
- Aandacht
- Tijd
- Repeteren
- Associatie
- Organiseren
- Verbeteren van opdiepen van informatie
- Planning en controle
1. Acceptatie
Probeer te accepteren dat uw geheugen tot een bepaalde hoogte is verzwakt en laat anderen dit ook accepteren. Alleen dan is het mogelijk kalm te reageren als er een beroep op uw geheugen wordt gedaan, of frustraties te voorkomen wanneer u iets vergeten bent. Zonder deze kalmte bestaat de kans dat u overspoeld wordt door emoties, die alleen maar energie kosten en u afleiden van datgene wat u wilt onthouden of wilt herinneren. Hierbij is het van belang te onthouden dat niet alle emoties negatief zijn voor het geheugen. Iets wat een diepe indruk op u maakt, zowel negatief (een uitbrander) of positief (een compliment) verbetert de opslag van informatie aanzienlijk.
2. Hulpmiddelen
Gebruik waar mogelijk hulpmiddelen. Waarom zou u bijvoorbeeld iets uit uw hoofd leren als u het net zo gemakkelijk kunt opschrijven en opzoeken? Maak thuis gebruik van een kalender, houdt een notitieboekje op zak en gebruik een systeem, zoals de ‘4 W’s’ bij het maken van een afspraak:
- Wie
- Wat
- Waar
- Wanneer
Ook is het van belang iets direct op te schrijven. Alles wat u meteen doet, kunt u niet meer vergeten. Niet alleen kunt u door het opschrijven een afspraak weer opzoeken, ook door de systematische rangschikking zult u merken dat opslag en opdiepen van deze informatie verbetert. Dat komt doordat u voor de ‘4 W’s’ ook een beroep hebt gedaan op het werkgeheugen en uw aandacht daardoor extra op het maken van deze afspraak is gericht. Die aanpak maakt soms zelfs notities overbodig.
Ook de bekende knoop in de zakdoek helpt te associëren en te onthouden en als u iets echt niet mag vergeten mee te nemen; leg het dan simpelweg bij de voordeur.
3. Aandacht
Besteedt meer aandacht aan de informatie die u wilt onthouden. Zorg dat u lichamelijk fit en uitgerust bent, zodat u zich goed kunt concentreren. Houdt u zich aan PRET:
- Pauzeer: voorkom vermoeidheid.
- Rustige omgeving: voorkom afleiding.
- Een ding tegelijkertijd: bewaak het verdelen van de aandacht.
- Tempo aanpassen: past u zich aan vertraagde informatieverwerking aan.
4. Tijd
Besteedt meer tijd aan het inprenten van de informatie die u wilt onthouden. Hoe meer tijd u besteedt aan inprenten, hoe meer u zult onthouden. Doe het echter niet te lang achter elkaar zonder pauze, maar frequent en beetje bij beetje.
5. Repeteren
Informatie die u wilt onthouden blijft beter bewaard als u ze enkele malen herhaalt. Doe dat zacht sprekend voor uzelf, waardoor er ook verbale ondersteuning en associaties in het geheugen ontstaan.
6. Associatie
Verbale associaties (zoals bij informatie die is vastgelegd in een verhaaltje), maar vooral visuele associaties maken de kans op opslaan en opdiepen van informatie groter. Associaties zijn een vorm van interne (in de hersenen gelegen) hulpmiddelen. Door de informatie te analyseren, te bekijken en te verwerken kunnen we deze beter opslaan en beter opdiepen. Vooral het in gedachten iets voorstellen bij de gewenste informatie door middel van beelden is zeer effectief. Hoe levendiger de beelden, hoe absurder en onwerkelijker, hoe meer indruk ze maken en hoe beter u ze kunt onthouden. Probeer bijvoorbeeld bij het horen van een nieuwe naam een beeld samen te stellen waaraan deze naam u doet denken. Bij de naam ‘Spijker’ is dat eenvoudig; bij ‘Hellevoet’ kan u twee kanten op. Het eerste gedeelte is levendiger voor te stellen en heeft de voorkeur.
7. Organiseren
Probeer de informatie die u wilt onthouden te categoriseren of logisch te organiseren. Wanneer u bijvoorbeeld inkopen gaat doen, probeer deze dan te groeperen in kruidenierswaren, groente, snoep, etc. Wanneer u een tekst moet onthouden, probeer dan de organisatie en structuur in de tekst terug te vinden.
8. Verbeteren van opdiepen van informatie
Herkenning is de gemakkelijkste manier om informatie uit het geheugen op te diepen. Een gezicht dat u zich niet meer spontaan voor de geest kunt halen, kunt u doorgaans nog wel herkennen. Probeer terug te kijken naar de oorspronkelijke omstandigheden. Ga eventueel werkelijk terug naar de plaats waar de informatieoverdracht allereerst plaatsvond. Probeer nauw verbonden informatie op te diepen. Als u zich de naam van de filmster niet meer kunt herinneren, denk dan bijvoorbeeld aan een film waar hij in heeft gespeeld, of aan de bioscoop waar u die film hebt gezien. Probeer herinneringen levendig te houden. Foto’s of videomateriaal kunnen daarbij een goede ondersteuning zijn.
9. Planning en controle
U maakt het uzelf gemakkelijker wanneer u bepaalde plaatsen in uw woning of op uw werk kiest, waar u geheugensteuntjes neerlegt en dingen die u anders kwijt zou raken. U zou er minimaal twee moeten hebben: een voor voorwerpen die u dagelijks nodig hebt en een voor voorwerpen die u regelmatig, maar niet dagelijks nodig hebt. Hetzelfde principe geldt natuurlijk voor een tijdelijk verblijf in bijvoorbeeld een hotel. In een restaurant kunt u een dergelijke plek vlak naast u organiseren: een rechtshandige rechts van zijn stoel. Als er helemaal geen plaats is, is het verstandig de kostbaarheden bewust ergens neer te leggen en deze plaats zachtjes voor u uit te mompelen en visueel vast te leggen met associaties.
Lees ook:
