Hypofysetumor operatie
Naast het gebruik van medicatie kan er als behandeling ook voor een operatie gekozen worden. De patient wordt in zo'n geval (tijdelijk) doorverwezen naar een neurochirurg die vaak in samenwerking met een keel-, neus- en oor(KNO) arts de operatie voorbereid en uitvoert.
Wanneer opereren?
De aanleiding voor een hypofysetumor operatie zijn over het algemeen:
- Wanneer er met behulp van medicatie onvoldoende resultaat geboekt kan worden om de problemen met de hormoonhuishouding op te vangen
- Wanneer de tumor teveel druk gaat uitoefenen tegen de daar boven liggende kruizing van de oogzenuwen, hetgeen tot problemen aan het gezichtsveld dreigt te leiden
Over het algemeen worden met name hormoonproducende hypofysetumoren die tot acromegalie en Cushing kunnen leiden en te groot groeiende niet-functionerende adenomen geopereerd. Het doel van de operatie is om zoveel mogelijk van de tumor te verwijderen zonder gezond weefsel te beschadigen. Bij een hormoonproducerende tumor zal daardoor de overproductie van hormomen verminderd of zelfs gestopt kunnen worden waardoor de hormoonbalans zich weer herstelt, eventueel daarbij geholpen met aanvullende medicatie. Bij een niet-functionerende hypofyse adenoom is het doel de druk om de op het omliggende weefsel en oogzenuwen weg te nemen. Daardoor wordt verdere schade aan gezichtsveld en hypofysefuncties voorkomen en zullen klachten als hoofdpijn en gezichtsveld meestal sterk verbeteren of verdwijnen.
Risico van een operatie
Een hypofyseoperatie is doorgaans geen zware operatie ook al vinden de meeste patiënten heb wel beangstigend omdat het toch een operatie in het hersengebied is. De chirurg komt echter alleen maar in contact met de hypofyse en niet met de rest van de hersenen. Wel is het heel belangrijk dat de operatie wordt uitgevoerd door een chirurg die veel ervaring heeft met dit soort hypofyseoperaties en dat het ziekenhuis waar men zich wil laten opereren speciaal is ingericht op het geven van zorg aan hypofysepatiënten. In Nederland gebeuren de meeste hypofyse operaties in de speciale expertisecentrums van de universitaire (UMC) ziekenhuizen.
Operatie technieken
Een hypofyse operatie voor het verwijderen van een hypofysetumor kan op verschillende manieren plaatsvinden. Hieronder zullen we deze stuk voor stuk bespreken.
Endoscopische operatie via de neusholte
In circa 90% van de gevallen gebeurt een hypofysetumor operatie via de neusholte, hetgeen een transsfenoïdale operatie heet. Deze operatie gebeurt onder gehele narcose en kan op twee manieren uitgevoerd worden. De keuze uit die twee methode is met name afhankelijk van het ziekenhuis waar de patiënt wordt opgenomen.
De meeste hypofysetumor operaties worden met een endoscoop uitgevoerd. Een endoscoop is een smalle buit met aan het uiteinde een camera met een lampje. Deze endoscoop wordt via de neus tot bij de tumor gebracht en stelt de chirurg is staat om op een computerscherm de vergrote beelden van het operatiegebied te zien. Via het andere neusgat kan de chirurg dan opereren en het tumorweefsel verwijderen. Het weefsel wordt door de neurochirurg losgesneden en dan via het neusgat naar buiten gezogen. Deze operatietechniek wordt vooral veel gebruikt omdat hij zeer patiëntvriendelijk is doordat de operatie via de neus een dun buisje gaat en de wond daarom zeer klein is. Prettig is het daarbij voor de patiënt ook dat er bij deze operatie geen neustampons nodig zijn ende operatie die 2 tot 2,5 uur duurt relatief snel is afgerond waardoor hij minder belastend is en na de operatie gaat de patient gelijk naar de verpleegafdeling om daar doorgaans ongeveer nog een week in het ziekenhuis te blijven voor nazorg en monitoring.
Via de bovenlip
Een andere operatie techniek dan de endoscopie via de neus is een operatie via de bovenlip. Bij deze operatietechniek wordt via een sneetje achter het bovenlip en vlak boven het tandvlees een (een soort eendebek) bij de patiënt ingebracht. Hierdoor kan de chirurg goed bij de hypofyse komen om de hersentumor daar te verwijderen. Deze manier van opereren maakt gebruik van moderne computertechnieken en duurt drie tot vier uur.
Als de operatie klaar is wordt de neusholte opgevuld met tampons, die na enkele dagen pas verwijderd kunnen worden zodat de patiënt weer door de neus kan ademen, al mag die neus dan gedurende enkele weken niet hard gesnoten worden. De eerste dagen na de operatie kunnen alleen zachte en vloeibare voeding gegeten worden en mag een eventuele gebitsprothese nog niet gedragen worden.
Operatie via de schedel
Het komt in ongeveer 10% van de gevallen voor dat een tumor door zijn vorm of ligging niet goed bereikbaar is via de neusholte of bovenlip methode of dat de tumor voor die manier van opereren teveel vergroeid is met zijn omliggende weefsel. In dat geval wordt er een craniotomie uitgevoerd. Hierbij wordt dan een luikje in de schedel gemaakt waarlangs de tumor bereikt kan worden. Dit luikje worrdt aan de voorkant van het hoofd gemaakt, net binnen de haargrens zodat er geen lelijk litteken aan overgehouden wordt.
Deze operatie duurt ongeveer vier uur, waarna de patiënt naar de intensive care afdeling gaat en als daar alles goed en stabiel is geworden gaat de patiënt naar de verpleegafdeling.
Het aanleggen van een drain
Soms ontstaat er door de hypofysetumor een ophoping van hersenvocht in het hoofd. Bijvoorbeeld met kinderen met een crainiofaryngeoom. Het kan dan nodig zijn om, veelal voor een verdere operatief behandeltraject, een door- en afvoer van het hersenvocht te maken, dan wel te herstellen met behulp van aanbrenging van een drain. Dit gebeurt soms ook tijdens een zoveel mogelijk tumor verwijderende operatie.
Lees ook:
